Τραπέζι διαπραγματεύσεων και διαδικασία διαπραγματεύσεων: Τι λείπει;

Μουράτ Κανατλί
Μέλος Εκτελεστικής Επιτροπής Κόμματος Νέα Κύπρος (YKP)
30 Οκτωβρίου 2012

Οι διακοινοτικές διαπραγματεύσεις οι οποίες άρχισαν το 1968 συνεχίζονται.

Στην παρούσα φάση σήμερα, πολλοί κύκλοι τονίζουν ότι οι διαπραγματεύσεις έχουν σταματήσει ή έχουν μπλοκαριστεί. Τέτοιες παλινδρομήσεις έχουν βιωθεί και στο παρελθόν και στη συνέχεια η διαπραγματευτική διαδικασία ξεκίνησε ξανά.

Τεχνικά, από το 2004 αντιμετωπίζονται αδιέξοδα όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις. Ειδικά κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων μεταξύ Χριστόφια και Ταλάτ, δόθηκε η εντύπωση ότι οι διαπραγματεύσεις θα οδηγούσαν κάπου, μέσα από ορισμένες μεθοδολογικές αλλαγές, όμως αυτό δεν αποδείχτηκε να ήταν δυνατόν. Η εκλογή του Έρογλου είναι μια φανερή ένδειξη του αδιεξόδου που αντιμετωπίζει σήμερα η διαδικασία των διαπραγματεύσεων.

Ξεκινώντας με αυτό που είναι ήδη γνωστό, ο κύριος λόγος για το αδιέξοδο είναι η Τουρκία, που δεν έχει καμία πρόθεση διαπραγμάτευσης. Δεδομένου ότι η Τουρκία σπρώχνει πιο χαμηλά στην ημερήσια διάταξή της το θέμα της ένταξης της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρεμποδίζει την προώθηση της διαπραγματευτικής διαδικασίας κατηγορώντας τα άλλα μέρη και υποστηρίζοντας ότι έχει εκπληρώσει όλες τις υποχρεώσεις της.

Είναι επίσης γεγονός ότι ορισμένα Ελληνοκυπριακά πολιτικά κόμματα παίζουν αρνητικό ρόλο στην εξέλιξη των διαπραγματεύσεων υποστηρίζοντας τη δυνατότητα μιας «καλύτερης λύσης». Οι καταστροφικές συνέπειες από το πέρασμα του χρόνου στο βόρειο μέρος της Κύπρου δεν έχουν γίνει πλήρως αντιληπτές. Οι μακροχρόνιες καταγγελίες μας σχετικά με τη μεταβαλλόμενη δημογραφική δομή έγιναν αντιληπτές πολύ αργά και αντί να κάνουν ότι είναι απαραίτητο, απλά συμμετείχαν μαζί μας στις διαμαρτυρίες. Η χειραγώγηση της συζήτησης σχετικά με τη δημογραφική δομή από Ελληνοκυπριακές μη-προοδευτικές ομάδες της άκρας δεξιάς και η έλλειψη ολοκληρωμένης πολιτικής αποτελούν επίσης προβλήματα.

 

Ένα συγκεκριμένο παράδειγμα είναι η «απογραφή πληθυσμού» που έγινε στο βόρειο μέρος της Κύπρου – οι εκκλήσεις μας έγιναν δεκτές με συμπάθεια αλλά δεν λήφθηκαν τα αναγκαία μέτρα για πρακτικά αποτελέσματα.

 

Η Τουρκική Δημοκρατία είναι υπεύθυνη για τις αλλαγές στη δημογραφική δομή και αυτό είναι ένα έγκλημα πολέμου. Οι πρωτοβουλίες ενάντια στα εγκλήματα πολέμου υποτίθεται ότι πρέπει να λαμβάνονται από τις κυβερνήσεις, όχι από άτομα, πολιτικά κόμματα ή οργανώσεις. Η Κυπριακή Δημοκρατία φέρει επίσης ένα βαθμό ευθύνης, εφόσον δεν έχει πάρει σε διεθνή δικαστήρια ή δομές το ζήτημα της διαδικασίας εποικισμού που έχει αρχίσει από το 1975 και συνεχίζεται κατά στάδια. Είναι προβληματικό το γεγονός ότι δεν υπάρχουν πρακτικά ή συγκεκριμένα μέτρα που λαμβάνονται για να επιβραδυνθεί ή να σταματήσει η διαδικασία εποικισμού, όμως κατηγορούνται οι έποικοι. Ένας πολιτικός λόγος που στοχεύει μόνο στους εποίκους, απλά θα αυξήσει το ρατσισμό και θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα αντί να επιλύσει τα υπάρχοντα.

Τα στάδια της διαδικασίας εποικισμού προχωρούν γρήγορα. Εύκολα μπορεί να λεχθεί ότι η δημογραφική δομή είναι υπό τον πλήρη έλεγχο της Τουρκίας. Επί του παρόντος, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία της ανάληψης των δημόσιων υπηρεσιών από τα κεφάλαια της Τουρκικής Δημοκρατίας. Παρατηρώντας τις εξελίξεις στον τομέα των κατασκευών τα τελευταία 10 χρόνια, μπορεί επίσης να εντοπιστεί ο ουσιώδης έλεγχος της Τουρκίας στο θέμα των περιουσιών. Τα τουρκικά πανεπιστήμια και εκπαιδευτικά ιδρύματα εξαπλώνονται στο βόρειο μέρος της Κύπρου. Όλα τα μεγάλα ξενοδοχεία βρίσκονται υπό τον έλεγχο των τουρκικών καπιταλιστικών ομίλων. Αυτές οι μέθοδοι συνεχίζονται ραγδαία. Πρόσφατα το αεροδρόμιο Ercan (Τύμπου) έχει επίσης μεταφερθεί στο τουρκικό κεφάλαιο. Οι διαδικασίες ιδιωτικοποίησης του ηλεκτρισμού και της τηλεφωνίας προχωρούν γρήγορα. Είναι επίσης σαφές ότι η Μόρφου έχει καθοριστεί από την Τουρκία ως νέος στόχος για επενδύσεις. Οι πληροφορίες για έργα, όπως η κατασκευή δρόμων, τουριστικών περιοχών και λιμανιών, γνωστοποιούνται στο κοινό. Ως εκ τούτου, περιορίζοντας το ζήτημα του εποικισμού στην αλλαγή της δημογραφικής δομής και περιορίζοντας το θέμα της δημογραφικής δομής σε αυτό των εποίκων στο νησί διαστρεβλώνει την όλη εικόνα.

Λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες αυτές, χρειαζόμαστε μια γρήγορη διαδικασία που θα οδηγήσει σε λύση.

Ωστόσο, η διαδικασία των διαπραγματεύσεων και το τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι προβληματικά. Οι επιτροπές διαπραγμάτευσης αποτελούνται από άνδρες πάνω από μια ορισμένη ηλικία. Η απουσία των γυναικών και των νέων είναι μια σημαντική ανεπάρκεια στη διαδικασία.

Η κοινωνία των πολιτών έχει αποκλειστεί από τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, όπως αντανακλάται και στην τελευταία έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ.

Είναι φυσιολογικό ορισμένα μέρη της διαπραγματευτικής διαδικασίας να κρατηθούν εμπιστευτικά, αλλά η μυστικότητα που περιβάλλει το σύνολο των διαδικασιών δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Αυτό οδηγεί σε σοβαρές χειραγωγήσεις. Μερική διαφάνεια θα πρέπει τουλάχιστον να επιδεικνύεται για να αποφευχθεί η χειραγώγηση. Θα πρέπει να θεσπιστούν κοινά πρακτορεία ειδήσεων, οι σημειώσεις από τις συναντήσεις θα πρέπει να μοιράζονται στις κοινότητες και οι Κύπριοι θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία με το να ενημερώνονται. Αυτή η διαδικασία διαπραγμάτευσης που δεν εποπτεύεται, δεν είναι διαφανής και είναι ανοικτή στη συμμετοχή μόνο ανδρών μιας συγκεκριμένης γενιάς, θα πρέπει να είναι ανοικτή στην Κυπριακή κοινότητα, ιδιαίτερα στις γυναίκες και τους νέους.

Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη άλλες εμπειρίες από τον κόσμο σχετικά με τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων και τα επακόλουθά της. Η Βόρεια Ιρλανδία παρέχει μια βάση πάνω στην οποία μπορούμε να εργαστούμε.

Για ένα τέτοιο μοντέλο, μια συμφωνία-πλαίσιο που καλύπτει τα θέματα που έχουν ήδη συμφωνηθεί μπορεί να είναι μια καλή αρχή. Επιπλέον, τα αδιέξοδα μπορεί να επιλυθούν υπό την προϋπόθεση ότι αυτή η συμφωνία-πλαίσιο προβλέπει τη σύσταση εκτελεστικού σώματος το οποίο θα ασχολείται με θέματα σύμφωνα με ένα συμφωνημένο χρονοδιάγραμμα. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να υποστηριχθεί και να ενισχυθεί με μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, όπως η αποχώρηση στρατευμάτων, η μερική αποστρατιωτικοποίηση, η επιστροφή των Βαρωσίων και της Μόρφου και να επιτραπεί η επανεγκατάσταση στις πόλεις αυτές.

Θα πρέπει να ληφθούν μέτρα κατά την κατάρτιση αυτού το εκτελεστικού σώματος που θα επιτρέψουν στη φωνή των γυναικών και των νέων, που έχουν απαράδεκτα και αδικαιολόγητα αποκλειστεί από τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, να ακουστεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αυτή η συμπερίληψη θα επιτρέψει τη διαμόρφωση της μελλοντικής λύσης μαζί με τις εμπειρίες των γυναικών και των νέων, καθώς επίσης θα προσθέσει δυναμισμό στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων.

Η ώρα για λύση είναι τώρα, πρέπει να κάνουμε ένα βήμα μπροστά αλλιώς αύριο θα είναι πολύ αργά!